Information Overload and Confusion Saturation

Information Overload and Confusion Saturation

This is only a philosophical intervention and not a theoretical or conception evaluation of events, especially related to Coronavirus epidemic now establishing as a pandemic.

Let me get specific.

There is never information saturation but overload.

Information never get saturated but instead gets displaced by new ideas or opinions replacing old ones.

In other words, if information gets saturated new ideas or concepts will never evolve.

A dead end scenario.

Whereas, confusion get saturated by interaction of plausible but not validated information.

The statisticians and epidemiologists add volumes to this confusion epidemic.

Statistics is always a calculated guess and never a fundamental science.

Confusion is always epidemic and never endemic.

This is where experts of various shades and colour appear in the world scene with the help of Media and WHO pseudo-experts.

I must state upfront that one and only requirement to be a WHO expert is one who is rejected by his or her own country.

If he or she is an expert that country (this is especially so in military parlance) would never volunteer him or her to the defunct WHO.

I fully agree with President Donald Trump withdrawing American money going to WHO and saving American sums for his domestic campaign, political, economic or otherwise.

Coming to the current experts on Coronavirus, all of them are confusion embarking “candidates” with image building motive.

They deliberately volunteer unsubstantiated and confusion laden information to the media even before the data is collected by team working under his or her claimed expertise.

Unlike credible information confusion always at its peak or saturation point at delivery so one cannot act on them to mitigate adverse effects of the Coronavirus.

Confusion compounds the events in evolution until mother nature takes a respite having taken hostage of the entire population.

This is true in the past and present and future tense.

One cannot take a hard bite with an excruciating toothache.

Pulling it out with bone segments is the time old remedy.

We have to wait until the mother nature takes a respite with body politics and immunity developing hand in glove.

The plight of Elephants in Ceylon -2005 to 2014

The Coronavirus has given some respite to wild life even in our neighbourhood.

A family of mongoose had young ones in our garden gone to wild.

The plight of Elephants in Ceylon-2005 to 2014

Reproductions x 2

The plight of Elephants in Sri-Lanka-2005 to 2014

The facts, that I have tried to establish over the last three years are coming out in the open, since there is relative media freedom.

This is only the tip of the iceberg.

All this happened after 2009.

The credit goes to LTTE, that they did not touch the wild life (except -the usual stuff necessary to survive in the jungle- the game), especially the elephants.

The minimum price of a baby elephant is 10 million.

There were two main reasons.

1. Illegal land grabbing with political patronage.

2. Ganja (hashish) growing in the name of (vegetable) farming).

අලි පැටවුන් ජාවාරමේ මහා මොළකරුට මෛත්‍රිය ?

ඉතා අමානුෂික හා කෘර ආකාරයෙන් රට තුල ක්‍රියාත්මකවූ අලි පැටවුන් ජාවාරමේ මහා මොළකරුවෙකු ලෙස කටයුතුකළ දැනට වැඩ තහනමට ලක්වී සිටින වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවේ නීති ක්‍රියාත්මක කිරීම් අංශයේ සහකාර අධ්‍යක්ෂ උපාලි පද්මසිරි නැමැත්තා නැවත සේවයේ පිහිටුවීමේ උත්සාහයක් පවතින බව අනාවරණය වේ.
පසුගිය සමයේ බෞද්ධ වෙහෙර විහාර වලට අලි ඇතුන් සැපයීමට මැදිහත්ව ක්‍රියාකර ඇත්තේද මෙම පුද්ගලයා වන බව අසන්නට ලැබෙන අතර එනිසාම ඔහුට මෙසේ මෛත්‍රිය හිමිවීමට නියමිත බව දැනගන්නට ලැබේ. වර්තමාන රජයේ ප්‍රධාන පාර්ශව කරුවෙකු වන ජාතික හෙළ උරුමයේ ප්‍රභලයෙකු විසින් මෙසේ මොහුට නැවතත් තනතුර ලබා දීමට කටයුතු කරමින් සිටින බව ඉතා විශ්වාස කටයුතු ආරංචි මාර්ගයෙන් දැනගන්නට ලැබේ.
වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව මගින් 2009 වසරෙන් පසුව ලියාපදිංචි කළ අලි පැටවුන් ගෙන් 14ක් නීති විරෝධී ලෙස කැලයෙන් අල්ලාගත් සතුන් බවත් එම සතුන් නීති විරෝධී ලෙස වනජීවී සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවෙන් ලියාපදිංචි කර ඇති බවත් විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් සිදු කරන ලද විගණන විමසුමකට අනුව තහවුරු වී තිබේ. මේ සම්බන්ධයෙන් පළමු වාර්තාව 2014 ජූලි 22 වන දින අලි පැටවුන් 4 ක් සඳහා නිකුත් කළ අතර දෙවන වාර්තාව 2014 ඔක්තෝබර් 17 වන දින පැටවුන් 10 ක් සඳහා විගණකාධිපති දෙපාර්තමේන්තුවෙන් නිකුත් කර තිබේ. මෙම බලපත්‍ර සියල්ලම ලබාදීම සඳහා ව්‍යාජ ලේඛන සැකසීම හා ව්‍යාජ ක්ෂේත්‍ර පරීක්ෂණ වාර්තා ලබා දී ඇත්තේ දැනට වැඩ තහනමකට ලක්ව සිටින එවකට නීති ක්‍රියාත්මක කිරීමේ අංශයේ සහකාර අධ්‍යක්ෂ වරයා ලෙස කටයුතු කළ උපාලි පද්මසිරි නැමැත්තා විසිනි.
මෙවැනි තත්වයක් තුල යහපාලනය ඇතිවන්නේ වත් අලි ඇතුන්ට මෛත්‍රිය හිමි වන්නේ වත් කෙසේදැයි පරිසරවේදීන් ප්‍රශ්න කරති.

මහා ඉඩම් කොල්ලය

පසුගිය රජයේ දස වසරක පාලන සමය තුළ ඉඩම් අක්කර ලක්ෂ දෙකක් පමණ කොල්ලකෑම සිදු කර තිබේ. වනාන්තර, වෙරළ, කඩොලාන වනාන්තර, ලවණ වගුරු බිම්, කලපු පරිසර, තෙත් බිම්, දුපත් පමණක් නොව නොගැඹුරු මුහුද ද පසුගිය කාලය තුළ දී දැවැන්ත කොල්ලකෑමකට ලක් විය.
පසුගිය රජයේ ඉඩම් කොල්ලකෑම ආරම්භ වූයේ උදය ගම්මන්පිල මහතා මධ්‍යම පරිසර අධිකාරියේ සභාපති ධූරය හෙබවූ සමයේ දී ය. ඔහු මෙම ඉඩම් කොල්ලයේ නියමුවා ලෙස ක‍්‍රියා කරමින් ක‍්‍රිස්බෝ සමාගමට මහපිටිය අලිමංකඬේ අක්කර 150 ක් බඩඉරිඟු වගා කීරීම සඳහා නීති විරෝධී ලෙස ලබා දුන්නේ ය. එතැන් සිට ඇරඹි මෙම ඉඩම් කොල්ලය අවසන් වූයේ මහ මුහුදේ අක්කර 496 ක් නීති විරෝධී ලෙස ගොඩ කරමින් චීන වරාය නගර ව්‍යාපෘතිය ක‍්‍රියාත්මක කරමින් මහ මුහුද ද කොල්ල කමිනි.
ආර්ථික කොල්ලයට නොදෙවෙනි මෙම ඉඩම් කොල්ලය 2005 වසරේ සිට 2009 වසර දක්වා සෙමින් සිදු වුව ද 2009 වසරේ දී එල්.ටී.ටී.ඊ. රුදුරු ත‍්‍රස්තවාදය යුධමය වශයෙන් පරාජය කිරීමෙන් අනතුරුව ආර්ථික කොල්ලය සිදු කළා සේම රට පුරා ඉඩම් කොල්ලය ද සීඝ‍්‍රයෙන් වර්ධනය වන්නට විය.
ඉඩම් කොල්ලය යනු ඉඩම් බලහත්කාරයෙන් අත්පත් කර ගැනීම පමණක් ම නොවේ. ඉඩම් කොල්ලය යනු වත්මන් හා අනාගත පරපුරේ යහ පැවැත්මට බලපෑම් ඇති වන ආකාරයෙන් නීත්‍යානුකූල නොවන ලෙස සංවර්ධන කටයුතු සඳහා සිදු කරන ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීමකි.
මේ අනුව පසුගිය කාලය තුළ සිදු කළ සියලූ ඉඩම් කොල්ලයන් ඉඩම් අණ පනත්, පාරිසරික අණ පනත් උල්ලංඝණය කරමින් ජනතාව ඇතුළු ව සියලූ ජෛව ප‍්‍රජාව අවතැන් කරමින් පරිසරය දැවැන්ත අනතුරකට ලක් කරමින් සිදු කළ එ්වා ය. මෙම ඉඩම් කොල්ලයේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස පසුගිය රජයේ පාලනය ආරම්භ වන විට 20% ක් ව පැවති ස්වාභාවික වන ආවරණය අද වන විට 15% ත් 16% ත් අතර ප‍්‍රමාණයකට සීඝ‍්‍ර පහළ බැසීමකට ලක් ව තිබේ. මේ හේතුවෙන් බොහෝ ජල මූලාශ‍්‍රවල ජල පෝෂක වනාන්තර බිම් ප‍්‍රදේශ දැවැන්ත ලෙස විනාශයට ලක් ව තිබේ. මේ නිසා පසුගිය නියං සමය තුළ උග‍්‍ර ජල හිඟයකට වියළි කලාපයේ ජනතාවට මුහුණ දීමට සිදු විය. ඉන් පසුව වර්ෂා සෘතුව ආරම්භ වීමත් සමඟ ම දැවැන්ත ජල ගැලීම්වලට ලක් ව තිස් පහකට අධික මිනිස් ජීවිත ප‍්‍රමාණයක් රටට අහිමි වූ අතර ලක්ෂ ගණනක් ජනතාව අවතැන් වීම හා දේපල විනාශ වීම සිදු විය. මේ සඳහා ප‍්‍රධාන හේතු සාධකය වූයේ දැවැන්ත ලෙස වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීම හේතුවෙන් වැව්, ජලාශ හා තෙත්බිම් රොන්මඩින් පිරීයාමෙන් ජල රැඳවුම් ප‍්‍රදේශ සීමා වීම ය.

අලි – මිනිස් ගැටුම වර්ධනීය තත්ත්වයකට පරිවර්තනය වූයේ පසුගිය දශකය තුළ ය. 
 
මීට ප‍්‍රථම වසරකට අලි – මිනිස් ගැටුම හේතුවෙන්් මිය ගිය අලි – ඇතුන්ගේ ප‍්‍රමාණය 150 ක් පමණ වූ අතර, ඒ හේතුවෙන් මිය ගිය මිනිසුන්ගේ ප‍්‍රමාණය 55 ක් පමණ විය. පසුගිය දශකය තුළ දී ඒ තත්ත්වය සීඝ‍්‍රයෙන් වර්ධනය වෙමින් වසරකට මිය යන අලි – ඇතුන් සංඛ්‍යාව 230 ක් පමණ දක්වා වර්ධනය වී ඇති අතර මියගිය මිනිසුන්ගේ සංඛ්‍යාව 80 දක්වා වර්ධනය වී තිබේ. මේ සඳහා ප‍්‍රධාන වශයෙන් ම වගකිව යුතු වන්නේ වත්මන් රජය විසින් වනාන්තර ඉඩම් කොල්ලකමින් සිදු කරන ඉතා ම අවිධිමත් සංවර්ධන ව්‍යාපෘතීන් ය.
හම්බන්තොට දිස්ත‍්‍රික්කයේ සිදු කරන මහා පරිමාණ හානි කර සංවර්ධන ව්‍යාපෘති ස`දහා පමණක් වනාන්තර අක්කර 15,000 ක් පමණ සම්පූර්ණයෙන් ම එළිපෙහෙළි කිරීම සිදු කර තිබේ.

මේ සියලූ වනාන්තර අලි – ඇතුන්ගේ ගැවසුම් ප‍්‍රදේශ වේ. 
 
මත්තල ගුවන් තොටුපළ ඉදි කිරීම සඳහා වනාන්තර අක්කර 5000 ක් යොදාගෙන තිබේ. මීට අමතර ව ජාත්‍යන්තර සම්මන්ත‍්‍රණශාලාව, මාගම්පුර වරාය, සුරියවැව ජාත්‍යන්තර කි‍්‍රකට් ක‍්‍රිඩාංගනය, හම්බන්තොට පරිපාලන සංකීර්ණය, මිරිජ්ජවිල ආයෝජන කලාපය හා සූර්යතාප විදුලි බලාගාර ඉදි කිරීම සඳහා ඉතිරි වනාන්තර අක්කර 10,000 එළිපෙහෙළි කිරීම සිදු කර තිබේ.

මේ හේතුවෙන් අද වන විට වයඹ කලාපයට වඩා වැඩි අලි – මිනිස් ගැටුමක් හම්බන්තොට දිස්ත‍්‍රික්කයේ වර්ධනය වී තිබේ.

හම්බන්තොට සිදු කරන අක‍්‍රමවත් සංවර්ධන ව්‍යාපෘති සඳහා ජලය ලබා ගැනීමට උමා ඔය, උඩ මව්ආර හා කුඹුක්කන් ඔය ගංගා ද්‍රෝණිවල ජීවත්වන ජනතාවගේ නිදහස් ජල අයිතිය හා නිදහසේ ජීවත් වීමේ අයිතිය සම්පූර්ණයෙන් ම අහිමි කර තිබේ. ඊට අමතර ව ඉඩම් අක්කර 50,000 ක් පමණ කොල්ලකමින් පාරිසරික අර්බුධ රැසක් ඇති කරමින්, පාරිසරික අණපනත් උල්ලංඝණය කරමින් මෙම බහු කාර්යය වාරි ව්‍යාපෘති තුන ක‍්‍රියාත්මක කරනු ලැබේ. උමා ඔය ව්‍යාපෘතිය යටතේ ඉහළ කඳුකරයේ ඉදි කරන ජලාශ දෙක හා උමං පද්ධතිය හේතුවෙන් මධ්‍යම කඳුකරයේ බොහෝ ප‍්‍රදේශ සම්පූර්ණයෙන් ම අස්ථාවරභාවයට පත් ව ජල හිඟයකට ගොදුරු වෙමින් තිබේ. මේ හේතුවෙන් ඉදිරියේ දී නාය යෑම් දැවැන්ත ලෙස වර්ධනය විය හැකිය.
උමා ඔය බහුකාර්ය ව්‍යාපෘතිය යටතේ සංවර්ධනය වන ප‍්‍රදේශ ආශ‍්‍රිත ව ද මේ වන විට දැවැන්ත ඉඩම් කොල්ලයක් සිදු වේ. බදුල්ල දිස්ති‍්‍රක්කයේ හල්දුම්මුල්ල ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයට අයත් බලහරුව, අඹකොලේ ප‍්‍රදේශයේ ඉඩම් අක්කර 1000 ක් පමණ උදිත් ලොකුබණ්ඩාර මහතා විසින් හා අක්කර 500 ක් පමණ බැසිල් රාජපක්ෂ මහතා විසින් වෙන් කර ගෙන තිබේ. මෙසේ වෙන් කර ගෙන ඇති ඉඩම් වලින් වැඩි කොටසක් ගොවි ජනතාවගේ හේන් වගා බිම් ය. කන්දයාය කන්ද හා ගොමදියවල කන්ද අතර පිහිටි විශාල තැනිතලා බිම් ප‍්‍රදේශය මේ වන විට ප‍්‍රදේශයේ මහ පරිමාණ ව්‍යාපාරිකයන් විසින් බලහත්කාරයෙන් අත්පත් කරගෙන වගා කටයුතු සිදු කෙරේ. මේ ආශ‍්‍රිත ව පිහිටි ඉඩම් අක්කර 1000 ක් මේ වන විට උදිත් ලොකුබණ්ඩාර මහතා විසින් මැනීම් කර වෙන් කර ගෙන තිබේ.
තණමල්විල ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයට අයත් සූරියආර ග‍්‍රාම නිලධාරි වසමේ පිහිටි කතරගම දේවාලයට අයත් කුමාරගම වැව හා නයිවල වැව යන වැව් ආශ‍්‍රිත ව හා එම වැව්වල ජල පෝෂක ප‍්‍රදේශයට අයත් වනාන්තර ඉඩම් අක්කර 650 ක් කොස් මාමා යන අන්වර්ත නාමයෙන් හදුන්වන පුද්ගලයකුට ශෂීන්ද්‍ර රාජපක්ෂ මහතා විසින් ලබා දී තිබේ. මීට අමතර ව මෙම ප‍්‍රදේශයේ තවත් වනාන්තර අක්කර 150 ක් හිටපු නියෝජ්‍ය පොලිස්පතිවරයකු හට ලබා දී ඇත.
තණමල්විල ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයටම අයත් මහවැව ග‍්‍රාම නිලධාරී වසමේ කලවැල්පල, සිංහලයාගම වැව ආශ‍්‍රිත ව වනාන්තර අක්කර 500 ක් නම වසංකරමින් සමාගමකට ලබා දී තිබේ. දැනට මෙම ප‍්‍රදේශය මැනීම් කර මායිම් සකස් කර අවසන් ව ඇත. මේ සියල්ල සිදු වන්නේ උමා ඔය බහුකාර්යය ව්‍යාපෘතියට සමගාමීව ය.
ආරක්ෂක අංශ විසින් ඉඩම් කොල්ලය සිදු කළ එක ම යුගය වන්නේ පසුගිය රජයේ පාලන යුගයයි. යුධ හමුදාව විසින් කන්දකාඩු ප‍්‍රදේශයේ වනාන්තර අක්කර 11600 ක් බලහත්කාරයෙන් අත්පත් කර ගෙන විවිධ සමාගම්වලට ලබා දීම සිදු කරයි. මෙම සියලූ වනාන්තර සෝමාවතිය ජාතික වනෝද්‍යානය හා ත‍්‍රිකෝණමඩු ස්වභාව රක්ෂිතය අතර පිහිටි අලි – ඇතුන්ගේ නිජබිම් වන අතර මහවැලි ගෙඟ් අතු ගංගාවක් වන මාවිල්ආරු හි ප‍්‍රධාන ජල පෝෂක ප‍්‍රදේශය වේ. මේ ප‍්‍රදේශයේ වනාන්තර අක්කර 500 ක් එළිපෙහෙළි කර යුධ හමුදාව විසින් ගොවිපළක් පවත්වා ගෙන යන අතර තවත් වනාන්තර අක්කර 1000 ක් බ‍්‍රවුන්ස් සමාගමට යුධ හමුදාව විසින් නීති විරෝධී ලෙස බදු දී තිබේ. එම වනාන්තර එළිපෙහෙළි කර තේක්ක වන වගාවන් හා කැවැන්ඩිස් කෙසෙල් වගාවන් සිදු කර තිබේ. මෙම කෙසෙල් වගා බිම් සඳහා යොදන ඉතා ම අහිතකර කෘෂි රසායන හේතුවෙන් මාවිල්ආරු ඔය දැවැන්ත දූෂණයකට ලක් ව තිබේ. මේ හේතුුවෙන් මාවිල්ආරු සොරොව්ව යටතේ වගා කරන බොහෝ ගොවි ජනතාවක් සෞඛ්‍ය බලපෑම්වලට ලක් ව ඇත.
ගුවන් හමුදාව හා නාවික හමුදාව එක් ව පානම වෙරළ තීරයේ වනාන්තර ඇතුළු ව ඉඩම් අක්කර 1220 ක් බලහත්කාරයෙන් අත්පත් කර ගෙන තිබේ. මේ ප‍්‍රදේශයේ හේන් වගාවන් හා කුඹුරු වගා කළ ජනතාව ගිනි තබා පලවා හැර මෙම ඉඩම් අත්පත් කර ගෙන ඒ වටා විදුලි වැටවල් ඉදි කර තිබේ. අලි – ඇතුන්ගේ විශාල ගැවසුම් ප‍්‍රදේශයක් මේ අයුරින් අහිමි කිරීම හේතුවෙන් අවට ප‍්‍රදේශය අළුතින් අලි – මිනිස් ගැටුමට ගොදුරු වෙමින් පවතී. මෙසේ බලහත්කාරයෙන් අල්ලා ගත් ප‍්‍රදේශවල මේ වන විට සංචාරක හෝටල් පවත්වා ගෙන යාම හා කඳවුරු බිම් ඉදි කිරීම ආරක්ෂක අංශ විසින් සිදු කර තිබේ.
වවුනියාව ප‍්‍රදේශයේ පිහිටි සුවිශේෂි වන රක්ෂිතයක් වන කරුන්කාලිපුරම් වන රක්ෂිතයේ අක්කර 5000 ක් සම්පූර්ණයෙන් ම එළිපෙහෙළි කර යුධ හමුදාව විසින් අළුතින් ජනාවාස ඉදි කිරීම සිදු කර තිබේ. මේ සඳහා සිවිල් ආරක්ෂක බලකාය හා මහවැලි අධිකාරිය ද යොදා ගෙන ඇත. මෙහි දෙවන අදියර ලෙස තවත් වනාන්තර අක්කර 5000 ක් ලබා ගැනීමට යුධ හමුදාව විසින් මේ වන විට ක‍්‍රියාමාර්ග ගනිමින් සිටී.
සාම්පූර් ගල් අඟුරු බලාගාරය හා ඉන්දියානු කර්මාන්තපුරය ඉදි කිරීම සඳහා අක්කර 5000 ක භූමි ප‍්‍රදේශයක ජනතාව බලහත්කාරයෙන් ඉවත් කර නාවික හමුදාව විසින් අධි ආරක්ෂිත කලාපයක් ලෙස ප‍්‍රකාශයට පත් කර අත්පත් කර ගෙන ඇත. මේ හේතුවෙන් පවුල් 1651 ක් පමණ අවතැන්ව සිටී. මේ ප‍්‍රදේශයේ පිහිටි වනාන්තර බොහෝමයක් ද මෙලෙස බලහත්කාරයෙන් ආරක්ෂක අංශ විසින් පවරා ගෙන තිබේ.
විල්පත්තු ජාතික වනෝද්‍යානයේ උතුරු මායිමේ පිහිටි වනාන්තර අක්කර 900 ක් ඇතුළු ව මොල්ලිකුලම් පැරණි ගම්මානය නාවික හමුදාව විසින් මේ වන විට බලහත්කාරයෙන් අත්පත් කර ගෙන තිබේ. මෙවන් දෑ ආරක්ෂක අංශ විසින් සිදු කරනු ලැබූවේ පසුගිය රජයේ උවමනාවන් මත ය. ඉන් සිදු වූයේ ආරක්ෂක අංශ සමාජය ඉදිරියේ අපකීර්තියට ලක් වීම ය.
මහ පරිමාණ සංචාරක ව්‍යාපෘති කි‍්‍රයාත්මක කිරීම සඳහා නීති විරෝධී ලෙස ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීම පසුගිය කාලය පුරා ම දිගින් දිගට ම සිදු විය. කල්පිටියේ දූපත් 14 කට අයත් අක්කර 2750 ක භූමිය සංචාරක සංවර්ධන අධිකාරිය මඟින් අත්පත් කර ගෙන මේ වන විට මහ පරිමාණ සංචාරක ව්‍යාපෘතියක් කි‍්‍රයාත්මක කරනු ලැබේ. පාරම්පරික ධීවර ප‍්‍රජාව එම ප‍්‍රදේශවලින් ඉවත් කර කඩොලාන වනාන්තර පද්ධති, වැලි කදු හා වෙරළබඩ ශාක ප‍්‍රජාව විනාශ කරමින් පුත්තලම කලපුව හා බාර් රීෆ් කොරල් පරය දැවැන්ත තර්ජනයකට ලක් කරමින් මෙම අසාර්ථක මහ පරිමාණ සංචාරක ව්‍යාපෘතිය කි‍්‍රයාත්මක කරනු ලැබේ.
ති‍්‍රකුණාමලය, නිලාවේලි මුහුදු තීරයේ කිලෝමීටර 10 ක වෙරළ තීරය හා මඩකලපුව, පාසිකුඩා වෙරළ තීරයේ අක්කර 300 ක භූමිය පාරම්පරික ධීවර ජනතාවට අහිමි කර නීති විරෝධී ලෙස සංචාරක හෝටල් ඉදිකරමින් මහ පරිමාණ සංචාරක ව්‍යාපෘති කි‍්‍රයාත්මක කරනු ලැබේ.
සොරගුණේ වනාන්තරයේ අක්කර 628 ක් ගෝල්ෆ් කි‍්‍රඩා පිටියක් හා මහ පරිමාණ සංචාරක හෝටලයක් ඉදි කිරීමට යොදා ගෙන තිබේ. වේලි ඔය ව්‍යාපාර යටතේ වගා කරන ගොවි පවුල් 3000 ක් පමණ අවතැන් කරමින් මෙම සංචාරක ව්‍යාපෘතිය කි‍්‍රයාත්මක කිරීමට සූදානම් වේ.
කඩොලාන වනාන්තර හා ලවණ වගුරු බිම් විනාශ කරමින් නීති විරෝධී ලෙස ඉඩම් අත්පත් කරගනිමින් ලූණු නිෂ්පාදනය හා අසාර්ථක ඉස්සන් ගොවි පොළවල් ව්‍යාප්ත කිරීම මේ වන විට සිදු කර තිබේ. පුත්තලම කලපුවේ අක්කර 250 ක් නියෝමාල් පෙරේරා මහතා විසින් බලහත්කාරයෙන් ලබාගෙන ලූණු නිෂ්පාදනය සිදු කරමින් පවති. රයිගම් සමාගම විසින් ති‍්‍රකුණාමලය, සලපෙආරු කලපුවේ අක්කර 1805 ක් නීති විරෝධී ලෙස අත්පත් කරගෙන ලූණු නිෂ්පාදන ව්‍යාපෘතියක් මේ වන විට කි‍්‍රයාත්මක කරයි. මඩකලපුව, වාකරේ කලපුවේ අක්කර 170 ක් නීති විරෝධී ලෙස අත්පත් කරගෙන ජලජීවි වගා සංවර්ධන අධිකාරිය මගින් මහ පරිමාණ ඉස්සන් වගා ව්‍යාපෘතියක් කි‍්‍රයාත්මක කරනු ලැබේ. මේ කි‍්‍රයාවලි හරහා සුළු පන්න කලපු ධීවර කර්මාන්තයේ නිරත ධීවර ජනතාව දැවැන්ත බලපෑමකට ලක් ව ඇති අතර, මේ පරිසර පද්ධතිවල ජෛව ප‍්‍රජාවගේ පැවැත්මට දැඩි බලපෑම් එල්ල වී තිබේ.
අලූතින් ජනාවාස ඉදි කිරීම සඳහා වවුනියාව, මුලතිව්, මන්නාරම දිස්ති‍්‍රක්ක තුනෙහි රක්ෂිත වනාන්තර 13 කට අයත් අක්කර 12800 ක් යොදා ගෙන තිබේ. රිෂාඞ් බදුර්දීන් මහතා හා පසුගිය රජයේ ආර්ථික සංවර්ධන අමාත්‍යාංශය එක් ව මෙම නව ජනාවාස ඉදිකිරීමේ ව්‍යාපෘති කි‍්‍රයාත්මක කරන ලදී. පුවරසන්කුලම්, කුලාමරිප්පු සහ නාගන්චෝලෙයි යන වන රක්ෂිත වලට අයත් වනාන්තර හා වඩකාඩු, කාකේනිකුලම්, පෙරියමඩු, කල්ආරු, ඔඞ්ඩුසුඩාන්, මුහුදුබඩපත්තු, මඩු, කරඩික්කුලි, සාලම්බයිකුලම් හා සුදුවෙත්තකුලම් යන වනාන්තරවලට අයත් ඉඩම් නීති විරෝධී ලෙස අත්පත් කර ගෙන අලූතින් ජනාවාස පිහිටුවා තිබේ.
ඉඩම් අණ පනත් හා පාරිසරික අණ පනත් උල්ලංඝණය කරමින් විවිධ සමාගම් වලට වාණිජ වගාවන් සඳහා වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් රජයේ වනාන්තර ඉඩම් ලබා දීම මහ පරිමාණයෙන් සිදු කෙරුණු යුගය පසුගිය රජයේ පාලන සමයයි. මේ පාලන සමය තුළ බහු ජාතික ඩෝල් සමාගමට බුත්තල, වන්දම, දෙමලිය, කුඩා ඔය, දෙමෝදර, කන්තලේ, මහියංගණය හා හම්බන්තොට ප‍්‍රදේශවල ඉඩම් අක්කර 5000 ක් පමණ ලබා දී තිබේ. එම වනාන්තර බිම් එළි පෙහෙළි කර කැවැන්ඩිස් නම් කෙසෙල් ප‍්‍රභේදය අපනයනය සඳහා වගා කරයි. එම වගා බිම්වලට අධික විෂ කෘෂි රසායනික බහුල ලෙස යොදනු ලැබේ. ඊට අමතර ව කිරිදි ඔයෙන් හා මැණික් ගගෙන් විශාල ජල ප‍්‍රමාණයක් වගා බිම්වලට යෙදීමට ජලය ලබා ගනී. මේ නිසා පහළ ප‍්‍රදේශ වලට ජලය අහිමි වී යාමෙන් වගා කටයුතු කර ගත නොහැකිව බොහෝ ගොවි ජනතාවක් අවතැන් ව සිටී.
නෙල්නා සමාගමට දෙමලිය ප‍්‍රදේශයේ වනාන්තර අක්කර 2000 ක් අඹ වගාව සඳහා ලබා දී තිබේ. එම වනාන්තර සම්පූර්ණයෙන් ම එළි පෙහෙළි කර වගා බිම් ව්‍යාප්ත කර තිබේ. නෙල්නා සමාගමට හා ඩෝල් සමාගමට වන්දම හා දෙමලිය ප‍්‍රදේශවල ලබා දී ඇති වනාන්තර ඉඩම් ලූණුගම්වෙහෙර ජාතික වනෝද්‍යානය මායිමේ පිහිටි වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට අයත් ජල පෝෂක වනාන්තර බිම් වේ. එම වනාන්තර ප‍්‍රදේශ මැණික් ගෙඟ් හා කිරිදි ඔයේ ප‍්‍රධාන ජල පෝෂක වේ. එම ජල පෝෂක වනාන්තර එළි පෙහෙළි කිරීමේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස වෙහෙරගල ජලාශයේ හා ලූණුගම්වෙහෙර ජලාශයේ පැවැත්මට දැඩි බලපෑම් එල්ල වී ඇති අතර, පසුගිය කාලයේ දී මේ ප‍්‍රදේශවල උග‍්‍ර ජල හිඟයක් ඇති වීමට ඒ තත්ත්වය ප‍්‍රධාන වශයෙන් බලපා තිබේ.
පුත්තලම, වනාතවිල්ලූව ප‍්‍රදේශයේ අක්කර 375 ක් එච්.වී.ඒ. ෆාම් නමින් කි‍්‍රයාත්මක වන සමාගමකට ලබා දී තිබේ. රක්ෂිත ප‍්‍රදේශ 3 කට අයත් මෙම වනාන්තර ලබා දීම සිදු කරනු ලැබූවේ ඉතා ම හානි කර හා පවතින ඉඩම් නීතිරීති මෙන්ම පාරිසරික අණ පනත් අතික‍්‍රමණය කරමිනි. විල්පත්තුව ජාතික වනෝද්‍යානයේ දකුණු මායිමේ පිහිටි තබ්බෝව අභය භුමියට, විරක්කුලිචෝලේ – එලූවන්කුලම යෝජිත රක්ෂිතයට හා අච්චිමලේ පුරාවිද්‍යා රක්ෂිතයට මෙම ඉඩම් අයත් වේ. නමුත් එම රක්ෂිත තුනට ම අයත් ඉඩම් මේ වන විට වගා ව්‍යාපෘතිය සඳහා ලබාගෙන වනාන්තර විනාශ කර වගා බිම් ව්‍යාප්ත කිරීම සිදු කර තිබේ. එම සම්පූර්ණ වගා භුමිය වටා විදුලි වැටක් ඉදි කර ඇති අතර ප‍්‍රධාන අලි ගැවසුම් ප‍්‍රදේශයක් අහිමි වීම හේතුවෙන් මේ ප‍්‍රදේශයේ අලි – ඇතුන්ගේ සංක‍්‍රමණික රටාවට ප‍්‍රබල බලපෑමක් මේ හේතුවෙන් එල්ල වී තිබේ.
යාල ජාතික වනෝද්‍යානයයේ උතුරු ප‍්‍රදේශයේ කුඹුක්කන් ඔය ආශ‍්‍රිත උපාලිය, නියදැල්ල, කොටියාකුඹුර ආදී ප‍්‍රදේශවල පිහිටි වනාන්තර අක්කර 30000 ක් පමණ මේ වන විට සම්පූර්ණයෙන් ම එළි පෙහෙළි කර මහ පරිමාණයෙන් බඩ ඉරිඟු වගාවන් ව්‍යාප්ත කර තිබේ. ජගත් පුෂ්පකුමාර හා ගාමිණී විජිත් විජයමුනි සොයිසා යන මහත්වරුන්ගේ මෙහෙයවීම මත ඔවුන්ගේ හිතවතුන්ට මෙම ඉඩම් නීති විරෝධි ලෙස ලබා දී තිබේ. වන සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුව යටතේ පාලනය වන මෙම වගා බිම් ලබා දීම සිදු කර ඇත්තේ මෙම දෙපාර්තමේන්තුවේ දිසා වන නිලධාරීන්ගේ ද අනු දැනුම මත ය.
නිල්ගල වනාන්තරයේ අක්කර 505 ක් ගාමිණී විජිත් විජයමුනි සොයිසා මහතාගේ හිතවතුන්ට බෙදා දී තිබේ. මොහු විසින් ලූණුගම්වෙහෙර ජාතික වනෝද්‍යානයට අයත් වනාන්තර අක්කර 150 ක් ඇතුළු ව විලඹ වැව ප‍්‍රදේශයේ වනාන්තර අක්කර 1000 ක් ඔහුගේ හිතවතුන්ට බෙදා දීමට මේ වන විට සැලසුම් සකස් කරමින් සිටී. ඒ සඳහා වන ජීවි සංරක්ෂණ දෙපාර්තමේන්තුවට ඉඩම් නිදහස් කිරීම සඳහා නීති විරෝධී ලෙස නියෝග පවා නිකුත් කර තිබේ.
අම්පාර, බක්මිටියාව – තිඹිරිගොල්ල වන රක්ෂිතයේ අක්කර 1000 ක් පමණ එළි පෙහෙළි කර නීති විරෝධී ලෙස මහ පරිමාණ වගා බිම් ව්‍යාප්ත කිරීමේ කටයුතු මේ වන විට සිදු කෙරෙමින් පවතී. සාගම වැවේ හා පන්නල් ඔයේ ප‍්‍රධාන ජල පෝෂක වනාන්තර ප‍්‍රදේශයක් හා අලි – ඇතුන් ඇතුළු ව සුවිශේෂී ජෛව ප‍්‍රජාවකට රැකවරණය සලසන මෙම රක්ෂිතයේ තෘණ භූමි හා වනාන්තර එළිපෙහෙළි කිරීම ඒ.එල්.එම්. අතවුල්ලා හා රවුෆ් හකිම් යන මහත්වරුන්ගේ සහයෝගය මත සංවිධානාත්මක පිරිසක් විසින් සිදු කරනු ලැබේ.
මහවැලි අධිකාරිය මගින් මේ වන විට දැවැන්ත වනාන්තර ඉඩම් කොල්ලයක් සිදු කරමින් පවති. ආන්දම්කුලම් වන රක්ෂිතයට හා කෝකිලායි අභය භූමියට මායිම් ව පිහිටන වනාන්තර අක්කර 6000 ක් පමණ මහවැලි එල් කලාපය ලෙස සංවර්ධනය කිරීමට මේ වන විට වනාන්තරය එළිපෙහෙළි කිරීමේ කටයුතු හා දේශපාලන හිතවතුන්ට ඉඩම් බෙදා දීමේ කටයුතු මහවැලි අධිකාරියෙන් සීඝ‍්‍රයෙන් සිදු කෙරෙමින් පවති. නිමල් සිරිපාල ද සිල්වා මහතාගේ නැගෙනිය ඇතුළු ව ඔහුගේ දේශපාලන හිතවතුන් බහුතරයකට මේ ඉඩම් ලබා දී ඇත. ඊට අමතර ව පදවිය වන රක්ෂිතයට අයත් වනාන්තර අක්කර 31000 ක් මේ වන විට රක්ෂිතයෙන් ඉවත් කර මහවැලි එල් කලාපය ලෙස සංවර්ධනය කිරීමට ලබා දී තිබේ. මේ දැවැන්ත වනාන්තර ඉඩම් කොල්ලය හේතුවෙන් උග‍්‍ර ජල අර්බුද වලට හා අලි – මිනිස් ගැටුමට එ් අවට ජනතාවට මුහුණ දීමට ඉදිරියේ දී සිදුවනු ඇත.
මීට අමතර ව මහවැලි අධිකාරිය මගින් හම්බන්තොට යෝජිත අලි කළමනාකරණ රක්ෂිතයේ වනාන්තර අක්කර 6500 ක් සංවර්ධන කටයුතු සඳහා යොදා ගැනීමට සූදානම් වේ. අනුරාධපුර, අන්දරවැව, මහවැලි එච් කලාපයේ පිහිටි අක්කර 1050 ක රක්ෂිත වනාන්තරය මේ වන විට මහවැලි අධිකාරිය මගින් හෝටල් ඉදි කිරීමට හා ගල් කොරි පවත්වාගෙන යාම සඳහා නීති විරෝධි ලෙස ලබා දී තිබේ. 
 
මොරගහකන්ද හා කළු ගඟ බහුකාර්ය වාරි ව්‍යාපෘති යටතේ වනාන්තර අක්කර 5000 ක් පමණ මේ වන විට එළිපෙහෙළි කර තිබේ. වස්ගමුව ජාතික වනෝද්‍යානයට, ඇළහැර – ගිරිතලේ අභය භූමියට හා දුම්බර අඩවියට අයත් වනාන්තර එළි පෙහෙළි කරමින් මෙම ව්‍යාපෘතිය ඉතා ම හානිකර අන්දමින් කි‍්‍රයාත්මක කර ගෙන යයි.
මොණරාගල ප‍්‍රාදේශීය ලේකම් කොට්ඨාශයේ ව්‍යාප්තව ඇති මරගල කන්දේ දැවැන්ත ඉඩම් කොල්ලයේ නිරතව සිටින්නේ සුමේදා ජී. ජයසේන මහත්මිය ඇතුළු ඇයගේ හිතවතුන් පිරිසකි. මේ වන විට ඔවුන්ට අයත් ඔල්වින් නමැති සමාගමට මරගල කදු වැටියේ සිරිගල කොටසේ පිහිටි ඉඩම් ප‍්‍රතිසංස්කරණ කොමිෂන් සභාවට අයත් ඉඩම් අක්කර 500 ක් ලබා දී තිබේ. එම ඉඩම් ලබා දී ඇත්තේ රබර් වගාව ව්‍යාප්ත කිරීම සඳහා ය. මේ වන විට වනාන්තර අක්කර 100 ක් පමණ එළිපෙහෙළි කර රබර් වගාව ආරම්භ කර තිබේ.
මේ අයුරින් ලංකාවේ සෑම අස්සක් මුල්ලක් නෑර වනාන්තර ඇතුළු ව ඉඩම් කොල්ලයන් පසුගිය කාලය තුළ දී දැවැන්ත ලෙස සිදු විය. මේ ඉඩම් කොල්ලයේ ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස වර්ධනය වූ අලි – මිනිස් ගැටුම හා ජල අර්බුද හේතුවෙන් බොහෝ ගොවි ජනතාවක් කෘෂිකර්මාන්තයෙන් ඉවත් වී ඇත. එහි ප‍්‍රතිඵලයක් ලෙස ලංකාවේ සහල් ඇතුළු ආහාර නිෂ්පාදනය විශාල ලෙස බිද වැටී තිබේ. එපමණක් නොව ධීවර කර්මාන්තයේ නිරත ජනතාවට ද මේ ඉඩම් කොල්ලය ඝෘජුව ම බලපා තිබේ. බොහෝ ජනතාවක් සංවර්ධන අනාථයින් බවට පත් කිරීම ද ඉඩම් කොල්ලය හරහා කි‍්‍රයාත්මක කරන හානි කර සංවර්ධන ව්‍යාපෘති හේතුවෙන් සිදු ව තිබේ.
සමහර මහ පරිමාණ සංවර්ධන ව්‍යාපෘති සඳහා ඉඩම් අත්පත් කර ගැනීම පවතින නීති රීති අතික‍්‍රමණය කරමින් හෝ ජනතාව බලහත්කාරයෙන් ඉවත් කර හෝ අවතැන් වන ජනතාවගේ අයිතිවාසිකම් අහිමි කරමින් සිදු කර තිබේ. මේ තත්වයට ප‍්‍රධාන හේතුව වී ඇත්තේ රටේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය දරුණු ලෙස පිරිහීම හා රටේ යහ පාලනය බිද වැටීමට ලක්වීම ය.
පසුගිය කාලයේ විධායක ජනාධිපති බලතල යටතේ සියලූ දේ තීරණය වන හා කි‍්‍රයාත්මක වන තත්ත්වයක් තුළ අර්ථික කොල්ලයට සමානුපාතිකව ඉඩම් කොල්ලය ද කි‍්‍රයාත්මක විය. ඊට එරෙහිව හඬ නැගූවත් එම හඬ සංවර්ධනය හා ජාතික ආරක්ෂාව යන වදන් වලින් යටපත් කෙරින. මේ ඉඩම් කොල්ලයට එරෙහිව අධිකරණයේ පිහිට පැතීම ද නිරර්ථක ව පැවතියේ විධායකය විසින් අධිකරණය ද මෙහෙය වීම හේතුවෙනි. විධායක ජනාධිපති බලතල යටතේ දේශපාලකයන් හා ඔවුන්ට හිතවත් ව්‍යාපාරික ප‍්‍රජාව පමණක් නොව ආරක්ෂක අංශ, රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තු, අධිකාරි හා අමාත්‍යාංශ ද නීතිය පිළිබඳව කිසිදු බියකින් හෝ තැකීමකින් තොරව ඉඩම් කොල්ලයේ නිරත විය.

මේ තත්ත්වය නතර කිරීමට නම් පවතින පාර්ලිමේන්තුවට වග නොකියන විධායක ජනාධිපති බලතල අහෝසි කිරීම පමණක් නොව රටේ ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය හා යහපාලනය ද ස්ථාපිත කළ යුතු ය. එවිට රටේ පාරිසරික ප‍්‍රජාතන්ත‍්‍රවාදය ගොඩ නැගෙමින් සියලූ ජෛව ප‍්‍රජාවගේ පරිසර අයිතිය තහවුරු කළ හැකි වන අතර ම ඒ සියල්ල ම බිද වැටීමට හේතු වූ ඉඩම් කොල්ලය ද නතර කළ හැකි වනු ඇත.

Coronavirus, the caveat

Coronavirus, the caveat


I am writing this as a fully retired pathologist, who had seen, malaria,cholera, dengue and leptospirosis as a District Medical Officer in charge of a remote hospital in Kegalle.


I was not a Medical Officer of Health and met a M.O.H in courts briefly where Police Officer, School Inspector, MOH, Gam-muladani (Grama Seavaka) and another guy was charged in a murder case.
The police officer who led the case for prosecution had a cock and bull story to cover up the murder.

He was demoted later and wanted me to change the evidence to look like probably an accidental death (I only lead evidence not conviction) to cover up the blue murder.

I told him if he challenges me in courts, I would introduce more incriminating facts to the preliminary report later.

Not withstanding, he tried to intimidate me in courts and I told the magistrate, this is only a preliminary report and I will give you detailed report and productions later.

The judge smiling asked, the police officer any more questions and he said NO, Sir.



Making a blood film for malaria was mandatory in our time. 

I even diagnosed and confirmed (imported from Malaysia) a case in New Zealand.

I do not curry favour the government who is willing to scapegoat Election Commission (washing government's handling and responsibilities) and the poor Citizen Punchi Sincho to suffer at the polling booth with his old Identity Card, that would be contaminated with a full dose of the virus by the election officials who are not protected by PPE of high standard.

I also do not curry favour the poor health officers who are not really overwhelmed by the work load who are NOW supervised by a retired army officer with putative credentials and star studded uniform.


Universal testing with a 80% specificity and sensitivity is yet to be identified and swabbing and antigenic testing would have more false negative results than positive results.
In serology test ONLY a paired sample will indicate current infection and PCR can be easily contaminated in rapid multiplication cycles currently used in Ceylon.
.
It is mandatory to test both contacts and the wider population at risk to determine the final outcome which is in my opinion would be counted by years and not by months of surveillance. 
 

Everybody forgets it has (both CHINA and WHO hold liability for not coming out with the full spectrum of symptoms and signs) an enteric mode of spread with long incubation period in a country where water supply is intermittent (rain or no rain) and washing the back or bottoms with left hand is a Cultural Trait and inadvertent rapid spread is fast and involuntary.

It spreads fast where density, mobility and human misbehavior are endemic.

The lockdown has temporary benefits and once the schools are opened (over 50% with no toilet facilities including private tutuories) one contact will infect over 100 or more.

The rain that has come would spread it out of control. 


Army cannot control it. 


Our poor health service guys and girls will fall victim, just like in Italy and Spain.


I believe TB vaccination (over 80% immunized unlike in USA) give protection to respiratory symptoms but won't mitigate enteric infection and spread.


This is food for thought for all.


I was in quarantine mode longer than many due to my full retirement, which is a blessing in disguise.
Mind you I have put on weight and my trousers fit well.

I prefer the short now and take a bath with full cloths moment I come out of a light city sojourn, even under the thundering rain in the open.

I finish with a hot pail of water (which my mother long gone gave me after a long village trail in Kandy) a habit I learnt in my childhood.



Reproduction

Coronavirus Can Invade Our Intestines As Well As Our Lungs, Study Finds

By Kashmira Gander

The coronavirus that causes COVID-19 can infect and replicate in human intestine cells, according to a study.
This may explain why some COVID-19 patients have gastrointestinal symptoms, Dutch researchers suggested in a paper published in the journal Science.
The coronavirus can invade and multiply in the human gut because the enzyme it uses to enter our cells is found in this part of the body, the team said.
The enzyme, called Angiotensin-converting enzyme 2 (ACE2), is also present in the respiratory system.

Why Are Some People With the Coronavirus Asymptomatic?

To reach their conclusion, the team took SARS-CoV-2 (the coronavirus which causes COVID-19) and cells from the human intestine and watched how they interacted in a lab.
After 24 hours, the virus had invaded some of the cells. After 60 hours "the number of infected cells had dramatically increased," the authors wrote.
Next, they examined which genes were at work in the intestinal cells using a technique called RNA sequencing. This revealed genes that fight off viral infections were active in the gut cells.
The project saw the team culture gut cells so they would have different levels of ACE2, to see if this would change their chances of being infected. They found cells were vulnerable whether or not they had high or low levels of ACE2.
Study co-author Bart Haagmans, a virologist at Erasmus MC University Medical Center Rotterdam, commented in a statement: "The observations made in this study provide definite proof that SARS-CoV-2 can multiply in cells of the gastrointestinal tract.

"However, we don't yet know whether SARS-CoV-2, present in the intestines of COVID-19 patients, plays a significant role in transmission. Our findings indicate that we should look into this possibility more closely."

Read more

The team aren't the first to explore whether the coronavirus not only affects the respiratory system, causing common symptoms such as a dry cough and breathing difficulties, but other parts of the body too.
Last month, a study published in The American Journal of Gastroenterology involving 206 people in China showed diarrhea may be the first or only symptom some COVID-19 patients experience.
An article published in the journal the BMJ involving 96 people with COVID-19 in China found the coronavirus appeared to linger longer in some patients' stools than their respiratory system.
Brennan Spiegel, professor of medicine and public health at Cedars-Sinai and co-author of The American Journal of Gastroenterology study, told Newsweek in April: "I think the main message is COVID-19 is not just cough.He said: "We're starting to learn from our colleagues in China and around the world now that there's a large group of people who may not ever report for care, or at home with digestive symptoms—diarrhea, nausea, vomiting, less so abdominal pain but that too, low appetite—who are struggling to determine if they have COVID-19 or not."
Since the COVID-19 pandemic is thought to have started in late 2019, more than 3.6 million people around the world have been diagnosed with the disease, according to Johns Hopkins University. 257,301 have died, and over 1.1 million are known to have survived. The U.S. is the country with the most cases, as the Statista graph below shows.

Centers for Disease Control and Prevention Advice on Using Face Coverings to Slow Spread of COVID-19

• CDC recommends wearing a cloth face covering in public where social distancing measures are difficult to maintain.
• A simple cloth face covering can help slow the spread of the virus by those infected and by those who do not exhibit symptoms.
• Cloth face coverings can be fashioned from household items. Guides are offered by the CDC.
• Cloth face coverings should be washed regularly. A washing machine will suffice.
• Practice safe removal of face coverings by not touching eyes, nose, and mouth, and wash hands immediately after removing the covering.
  

World Health Organization advice for avoiding spread of coronavirus disease (COVID-19)

Hygiene advice

• Clean hands frequently with soap and water, or alcohol-based hand rub.
• Wash hands after coughing or sneezing; when caring for the sick; before, during and after food preparation; before eating; after using the toilet; when hands are visibly dirty; and after handling animals or waste.
• Maintain at least 1 meter (3 feet) distance from anyone who is coughing or sneezing.
• Avoid touching your hands, nose and mouth. Do not spit in public.
• Cover your mouth and nose with a tissue or bent elbow when coughing or sneezing. Discard the tissue immediately and clean your hands.
  

Medical advice

• Avoid close contact with others if you have any symptoms.
• Stay at home if you feel unwell, even with mild symptoms such as headache and runny nose, to avoid potential spread of the disease to medical facilities and other people.
• If you develop serious symptoms (fever, cough, difficulty breathing) seek medical care early and contact local health authorities in advance.
• Note any recent contact with others and travel details to provide to authorities who can trace and prevent spread of the disease.
• Stay up to date on COVID-19 developments issued by health authorities and follow their guidance.
  

Mask and glove usage

• Healthy individuals only need to wear a mask if taking care of a sick person.
• Wear a mask if you are coughing or sneezing.
• Masks are effective when used in combination with frequent hand cleaning.
• Do not touch the mask while wearing it. Clean hands if you touch the mask.
• Learn how to properly put on, remove and dispose of masks. Clean hands after disposing of the mask.
• Do not reuse single-use masks.
• Regularly washing bare hands is more effective against catching COVID-19 than wearing rubber gloves.
• The COVID-19 virus can still be picked up on rubber gloves and transmitted by touching.